Dit blogartikel is onderdeel van een reeks waarin wij verschillende geschilbesluiten behandelen. Onderaan dit artikel vindt u de links naar de overige artikelen.
Aansluitplicht netbeheerder ‘vrij absoluut’, aldus ACM
Op 27 februari 2023 heeft de ACM een besluit gepubliceerd dat ziet op een geschil tussen een woningbouwstichting (Actium) en netbeheerder Liander N.V. (Liander). In dit geschil stond de aansluitplicht van Liander ex art. 23 van de Elektriciteitswet 1998 (E-wet) centraal.
Feiten
Actium is eigenaar van drie woongebouwen in Oosterwolde, waar in totaal elf afzonderlijke wooneenheden zijn gevestigd. Deze wooneenheden zijn ook (elf) afzonderlijke WOZ-objecten. Actium wil deze woongebouwen verduurzamen en de wooneenheden verwarmen via een collectief warmtesysteem. Om die reden wil Actium de wijze waarop de wooneenheden zijn aangesloten op het elektriciteitsnet wijzigen.
In plaats van elf afzonderlijke aansluitingen voor de wooneenheden wil Actium dat Liander drie aansluitingen realiseert: voor elk woongebouw één. De extra energievraag voor de warmtepompen zal worden opgewekt door middel van een PV-systeem op het dak van de woongebouwen en via een 3×80 ampère aansluiting voor ieder woongebouw. De drie aansluitingen van de woongebouwen komen op naam van Actium. Actium zal een tussenmeter voor elektriciteit en warmte plaatsen om het verbruik van de wooneenheden te kunnen bepalen. Actium zal zelf met een energieleverancier contracteren. De afgenomen energie zal Actium daarna o.a. doorleveren aan de huurders van de wooneenheden.
In een telefoongesprek heeft Liander aangegeven het bovenstaande plan niet te willen uitvoeren. Liander stelt dat in de door Actium voorziene aansluitwijze illegale particuliere netten zullen ontstaan. Immers, als je achter de aansluiting (in de zin van de E-wet) elektriciteitsverbindingen creëert met andere afzonderlijke WOZ-objecten ontstaat ter plaatse een ‘net’ (zie bijv. CBb 23 juli 2012, rov. 6.2 en 6.3) waarvoor in beginsel een netbeheerder moet worden aangewezen of een ontheffing moet worden aangevraagd. In dit geval lijkt een ontheffing in de zin van art. 15 E-wet uitgesloten, aangezien het ‘net’ van Actium hoofdzakelijk huishoudens van elektriciteit zal voorzien.
Naar aanleiding van de afwijzing van Liander heeft Actium een klacht ingediend bij de ACM. Concreet staan in deze procedure twee vragen centraal. Allereerst, of Liander ten onrechte het verzoek van Actium heeft geweigerd om de bestaande elf aansluitingen te verwijderen. De vervolgvraag is of Liander ten onrechte het verzoek van Actium heeft geweigerd om een elektriciteitsaansluiting te realiseren op drie door Actium beheerde woongebouwen met daarin elf wooneenheden.
Aansluitplicht: oordeel ACM
Ten aanzien van de eerste vraag oordeelt de ACM dat de klacht van Actium ongegrond is. De elf bestaande aansluitingen staan momenteel op naam van huurders, en niet van Actium. Actium is, aldus de ACM, niet gerechtigd om de verwijdering van deze aansluitingen aan te vragen. Dit betekent ook dat Liander niet gehouden is om aan dit verzoek te voldoen. Deze klacht is dan ook ongegrond.
Omtrent de vraag of Liander terecht het verzoek om drie aansluitingen heeft geweigerd omdat daardoor illegale private netten ontstaan overweegt de ACM als volgt.
De aansluitplicht uit art. 23 E-wet zorgt ervoor dat partijen recht hebben op toegang tot het elektriciteitsnet. Dit recht wordt, aldus de ACM, “in de E-wet en de jurisprudentie vrij absoluut toegepast.” Volgens de ACM maakt het enkele gegeven dat ter plaatse een ‘net’ zal ontstaan niet dat Liander het aansluitverzoek van Actium mocht weigeren. Deze weigering was dan ook in strijd met art. 23 E-wet, ondanks dat de ACM begrip had voor het standpunt van Liander.
De ACM voegt hieraan toe dat het in de eerste plaats de verantwoordelijkheid is van Actium om in lijn met de E-wet te handelen. Vervolgens is het aan de ACM om handhavend op te treden tegen partijen die de E-wet overtreden. Deze handhavingsplicht ligt dus niet bij Liander en aan het enkele gegeven dat ‘achter de meter’ een illegale situatie zou ontstaan kan de netbeheerder dan ook geen weigeringsgrond ontlenen.
Conclusie aansluitplicht
Het leven bevat weinig zekerheden, maar het recht op een aansluiting is daar kennelijk wel één van, zo zou je uit dit besluit kunnen opmaken. Dit besluit had weinig blijk gegeven van pragmatisme, als ten aanzien van het geschilpunt omtrent de afsluitverzoeken van Actium niet afwijzend was geoordeeld. In dat geval zou de netbeheerder – in theorie althans – eerst moeten voorzien in een aansluitingssituatie die het naderhand mogelijk weer ongedaan had moeten maken omdat sprake was van illegale netten waarvoor geen ontheffing ex art. 15 E-wet kon worden verkregen. Zo ver zal het nu ongetwijfeld niet zijn gekomen, aangezien de huurders van Actium de verduurzamingsplannen waarschijnlijk konden dwarsbomen. Bijvoorbeeld door niet in te stemmen met verwijdering van hun bestaande individuele aansluiting.
Dit besluit onderstreept nog maar eens de unieke wijze waarop de ACM in een geschillenbeslechtingsprocedure de E-wet uitlegt; namelijk in ogenschijnlijke isolatie van overige rechtsregels die van toepassing zijn tussen de partijen bij het geschil. In het geschilbesluit Century/TenneT benoemde de ACM dit letterlijk met zoveel woorden. Liander moest het in dit besluit moest doen met een erkenning van de ACM dat zij “begrip” had voor het standpunt van Liander. Verder werd Actium er door de ACM nog wel subtiel op gewezen dat zij verantwoordelijk is om in lijn te handelen met de van toepassing zijnde wet- en regelgeving. Of Actium in de praktijk dan ook iets heeft gehad aan deze uitspraak is maar zeer de vraag.
Heeft u naar aanleiding van bovenstaand artikel een vraag of een andere energierecht gerelateerde vraag? Neem dan contact op met Cees Verburg. Samen met de overige specialisten van de branche duurzaamheid en energie houdt Cees zich dagelijks bezig met het energierecht.
Dit blogartikel is onderdeel van een reeks waarin wij verschillende geschilbesluiten behandelen. Klik hieronder om de overige delen van deze reeks te lezen.
Deel 1 – Betalingtermijn van 14 dagen redelijk?
Deel 2 – De “vrij absolute” aansluitplicht van de netbeheerder
Deel 3 – Netverzwaring en de wijziging van bestaande aansluitingen
Deel 4 – De redelijke aansluittermijn bij een grootverbruikaansluiting
Deel 5 – Kan een gesloten distributiesysteem wel een hoogspanningsdeel omvatten?
Deel 6 – Het opknipverbod uit de Elektriciteitswet en de aansluitplicht van de netbeheerder
Deel 7 – De netbeheerder en het plaatsen van zonnepanelen voor eigen verbruik
