Dit weekend was het weer raak. Ditmaal bij Bol.com. NOS.nl en de Volkskrant berichtten deze week dat door een fout van de webwinkel meerdere parfums te koop werden aangeboden voor € 30,-. Parfums waarvan de prijs normaliter minstens tweemaal zo hoog ligt. De bestelling van de koopjesjagers werd geannuleerd en zij krijgen van Bol.com binnen vijf werkdagen hun geld terug. 200 kopers hebben nu een juridisch adviesbureau ingeschakeld en willen naar de rechter stappen.
Het is inmiddels een bekend verhaal. Op internet wordt een product aangeboden voor een stuntprijs en de consument gaat (massaal) gretig op het aanbod in. Vervolgens blijkt dat de prijs een fout betrof en dat het product nooit voor die prijs aangeboden had mogen worden. De consument stapt naar de rechter en die beslist dat de verkoper het product niet hoeft te leveren. We kennen allemaal de zaken van de platte tv van € 99,- van postorderbedrijf Otto en die van de € 24,- kostende hoogslaper van Leen Bakker. Op basis van deze twee zaken kunnen we al snel concluderen hoe het voor deze groep van 200 rechtzoekenden afloopt. Of toch niet?
Afspraak is afspraak?
Het uitgangspunt in het Nederlands recht is dat je je aan je afspraken moet houden. Een overeenkomst moet je dus nakomen. Zo’n overeenkomst komt volgens de Nederlandse wet tot stand door een aanbod en de aanvaarding daarvan. Voor het aanbod noch de aanvaarding is in beginsel een vorm voorgeschreven. Zij zijn vormvrij. Een overeenkomst kan dus bijvoorbeeld mondeling, schriftelijk, elektronisch of zelfs door middel van een knikje tot stand komen.
Aanbod en aanvaarding zijn rechtshandelingen: handelingen waarmee een bepaald rechtsgevolg wordt beoogd. De essentie van een rechtshandeling is dat je iets wilt (bijvoorbeeld het sluiten van een koopovereenkomst) en dat je die wil vervolgens door middel van een verklaring openbaart. Er moet dus sprake zijn van twee dingen: i) een verklaring en ii) een daarop gerichte wil.
Dit laatste is waar het ogenschijnlijk aan ontbreekt bij het aanbod van Bol.com. De verklaring was er wel, maar de wil ontbrak. Bol.com heeft het product wel aangeboden voor een bepaalde prijs maar heeft dit niet gewild. Om deze reden is er volgens Bol.com dus geen sprake van een rechtshandeling en daardoor is ook geen overeenkomst tot stand gekomen.
Het vertrouwensbeginsel
Dit is echter niet het einde van het verhaal. De wetgever helpt de wederpartij van degene die zich beroept op het ontbreken van zijn wil (in dit geval de consument) namelijk een handje. In ons burgerlijk wetboek is met zoveel woorden bepaald dat indien deze wederpartij er gerechtvaardigd van uit mocht gaan dat die wil wél aanwezig was, toch sprake is van een rechtshandeling en de overeenkomst dus tot stand komt. Dergelijk gerechtvaardigd vertrouwen is aanwezig als de consument het wilsgebrek niet kende en ook niet hoefde te kennen.
Hier zit in deze zaak mijns inziens de crux. Het bed van Leen Bakker werd op de website voor € 24,- aangeboden, terwijl de oorspronkelijke prijs € 319,- was. Het betreft dus een korting van meer dan 92%. Otto bood een tv aan voor € 99,-, terwijl dergelijke televisietoestellen destijds voor € 1.200,- verkocht werden: eveneens een korting van bijna 92%. In deze beide gevallen had de consument onraad moeten ruiken zo besliste de rechter.
In het geval van Bol.com was er echter een veel minder groot verschil tussen de werkelijke waarde van de parfums en het aanbod. De parfums werden aangeboden voor € 30,-. Procentueel gaat het om kortingen van 50% tot 70% volgens NOS.nl en de Volkskrant. Hieruit hoeft een consument naar mijn mening niet zonder meer af te leiden dat er iets mis was. Iedereen heeft wel eens dergelijke kortingen voorbij zien komen en dergelijke reducties van de prijs zijn allerminst schrikbarend.
Tenzij er aanvullende omstandigheden blijken te zijn (waaruit de consument toch had af moeten leiden dat de wil van Bol.com ontbrak) zou de rechter in dit geval wel eens kunnen beslissen dat Bol.com de parfums gewoon moet leveren.
Wilt u meer weten over dit onderwerp, neem dan vooral contact op met mr. Alexandra van Beelen.
