Voor een ondernemer is het in stand houden van een goede relatie met zijn of haar opdrachtgevers van het allergrootste belang. De voorzieningenrechter van de rechtbank Rotterdam onderkent dit belang na een opheffingskortgeding in een recente uitspraak door te bevelen dat een derdenbeslag onder de opdrachtgevers van een schuldenaar om die reden moet worden opgeheven.

Achtergrond derdenbeslag

In het zakelijk verkeer komt het geregeld voor dat contractspartijen niet aan hun (betalings)verplichtingen voldoen. In dat geval heeft een schuldeiser de mogelijkheid om betaling van zijn of haar vordering af te dwingen bij de rechter. Om zekerheid te hebben dat een vordering na afloop van een procedure ook kan worden betaald, biedt de wet de mogelijkheid om beslag te leggen, bijvoorbeeld op de vorderingen van een schuldenaar op zijn opdrachtgevers. Dit is het zogenoemde derdenbeslag. Nadat derdenbeslag is gelegd, kunnen opdrachtgevers niet meer bevrijdend aan een schuldenaar betalen. Dat beslag heeft dus directe financiële gevolgen voor een schuldenaar en kan daarnaast leiden tot reputatieschade.

Opheffingskortgeding

De schuldeiser legt beslag nadat hij toestemming van de voorzieningenrechter heeft gekregen. Die toestemming wordt meestal zonder zitting en zonder de schuldenaar te hebben gehoord verleend. Een schuldeiser moet in zijn verzoekschrift “summierlijk” het bestaan van een vordering aantonen en zijn of haar belang bij het leggen van beslag. Is aan die voorwaarden voldaan, dan verleent een voorzieningenrechter in de regel toestemming. Na beslaglegging kan een schuldenaar zich pas verweren, bijvoorbeeld door het beginnen van een opheffingskortgeding.

De wet kent meerdere gronden op basis waarvan een gelegd beslag moet worden opgeheven. Onder meer indien (i) formele vereisten niet in acht zijn genomen, (ii) het bestaan van een vordering niet summierlijk blijkt of (iii) indien er al voldoende zekerheid is. Naast deze gronden, kan ook de onevenredigheid tussen de belangen van een schuldeiser en die van een schuldenaar reden vormen om het beslag op te heffen.

In een recent opheffingskortgeding voerde een schuldenaar in dat verband aan dat de goede verstandhouding met (grote) opdrachtgevers in gevaar komt door het gelegde derdenbeslag onder deze opdrachtgevers. Dit belang bij opheffing van het beslag woog de rechter af tegen de (financiële) belangen van de schuldeiser. Deze belangen waren naar het lijkt zeer beperkt en bedroegen slechts enkele honderden euro’s. De (potentieel) zwaarwegende gevolgen voor de schuldenaar bij verbreking van haar goede relaties met opdrachtgevers woog volgens de voorzieningenrechter dan ook zwaarder dan het minimale financiële belang van de schuldeiser. Het verzoek tot opheffing van deze beslagen werd om die reden toegewezen.

Deze uitkomst laat duidelijk zien dat alle feiten en omstandigheden een rol spelen bij de beoordeling van de rechtmatigheid van een gelegd beslag. Verder laat deze uitspraak zien dat zelfs als een vorderingsrecht vaststaat, een gelegd beslag toch onrechtmatig kan zijn jegens een schuldenaar.

Gevolgen derdenbeslag

Zoals ook deze zaak aantoont is het zowel voor een schuldeiser die overweegt om beslag te leggen, als voor een schuldenaar die daarmee wordt geconfronteerd, van groot belang om goed te beoordelen of het beslag in een opheffingskortgeding stand kan houden. Voor een schuldenaar die met een gelegd beslag wordt geconfronteerd kunnen er namelijk goede redenen zijn waarom dit beslag moet worden opgeheven. Voor een schuldeiser die overweegt om beslag te leggen, is dat van belang omdat hij of zij aansprakelijk is voor alle schade ten gevolge van een ten onrechte gelegd beslag. Dergelijke schade kan aanzienlijk zijn. Bijvoorbeeld – zoals in deze zaak het geval lijkt te zijn – wanneer er sprake is van misgelopen winst omdat meerdere opdrachtgevers de samenwerking met een schuldenaar stopzetten.

Wij volgen de proces- en beslagpraktijk met grote interesse. Heeft u contractspartijen die niet aan hun (betalings)verplichtingen voldoen of wordt u geconfronteerd met een gelegd beslag? Wij adviseren u graag over de mogelijkheden en kunnen u uiteraard terzijde staan bij het verdere proces.

Heeft u vragen over dit artikel of andere gerelateerde vragen, neem dan vooral contact op met mr. Stefan Kuipers.