De Hoge Raad bevestigt op 22 april 2025 (ECLI:NL:HR:2025:631) de veroordeling van een directeur voor een dodelijk arbeidsongeval. De bestuurder gaf feitelijk leiding aan onveilige arbeidsomstandigheden. Voor strafrechtelijke aansprakelijkheid is volgens de Hoge Raad geen opzettelijke wetsovertreding nodig. Het bewust nalaten van veiligheidsmaatregelen is al voldoende.
Heftruckongeval: werknemer overlijdt door beklemming
Werknemers hadden opdracht gekregen om met zogeheten legobetonblokken een muur te bouwen tussen een hek een vangrail op het bedrijfsterrein. Door de werkgever waren geen specifieke instructies gegeven omtrent de wijze waarop de muur moest worden gebouwd. De betrokken werknemers hadden zelf een constructie bedacht waarbij door middel van een opzetstuk op de lepels van de heftruck, de betonblokken op hun plaats konden worden gehesen. Nadat een betonblok op zijn plaats was gezet en de chauffeur de lepels c.q. het vorkenbord omhoog had gehesen, heeft het slachtoffer zich daaronder begeven om het de vorken los te koppelen van het betonblok. Dan zakt het vorkenbord onverwachts naar beneden. De werknemer raakt bekneld en overlijdt.
Werkgever en directeur vervolgd voor dood door schuld
Zowel de onderneming als de directeur werden vervolgd voor overtreding van art. 32 Arbowet en dood door schuld. Het Hof had beiden veroordeeld. De Hoge Raad liet deze veroordeling in stand.
In de conclusie bij het arrest van de Hoge Raad is helder op een rij gezet wat er nodig is voor een veroordeling en waarom deze veroordeling in stand kon blijven.
Allereerst werd geoordeeld dat aan diverse bepalingen uit het Arbeidsomstandighedenbesluit niet was voldaan. Zo werd gebruik gemaakt van een arbeidsmiddel (heftruck) dat voor het betreffende werk niet geschikt was. De heftruck was namelijk niet bedoeld om mee te hijsen (op deze manier). Bovendien was de heftruck al jaren niet meer gekeurd en onderhevig aan slijtage. Ook hadden de betrokken werknemers geen specifieke instructie ontvangen over hoe zijn hun werkzaamheden dienden uit te voeren.
Voor een veroordeling ter zake art. 32 Arbowet is dit op zichzelf niet voldoende. Er moet ook opzet worden bewezen. De Hoge Raad oordeelde aldus dat het voldoende was dat het opzet alleen gericht hoefde te zijn op het nalaten van het treffen van maatregelen. Het hoeft dus niet te zijn gericht op de wederrechtelijkheid daarvan. In het nalaten van het treffen van de benodigde maatregelen ligt het opzet besloten, zodat dit kon worden bewezen.
Bovendien, en dat is ook een vereiste voor veroordeling, was het voorzienbaar dat hierdoor ernstige schade aan de gezondheid dan wel levensgevaar kon ontstaan. Dat het slachtoffer daarbij zelf ook onveilig te werk ging, door onder het vorkenbord te gaan staan, doet hier niets aan af. Het behoort namelijk ook tot de verantwoordelijkheid van de werkgever om de werknemer te beschermen tegen eigen fouten en onvoorzichtigheden.
Met dit alles was een veroordeling van de werkgever c.q. het bedrijf gegeven.
Ook bestuurders kunnen persoonlijk worden vervolgd
Naast het bedrijf zelf wordt ook de directeur veroordeeld. Hij gaf opdracht voor het bouwen van de muur en wist dat dit met een heftruck gebeurde. Hij verwees naar een kraan als alternatief, maar greep niet in. Daarmee wist hij van het risico, wat voldoende is voor een veroordeling wegens feitelijk leidinggeven aan de verboden gedraging. De straf: 100 uur taakstraf.
Bestuurders van een onderneming kunnen niet op alle plekken tegelijk zijn. Noodzakelijkerwijs worden taken in een organisatie verdeeld. In de wat grotere bedrijven is er dan vaak ook enige afstand tussen het bestuur en de werkvloer. Wanneer echter het bestuur rechtstreekse bemoeienis heeft met de gebeurtenissen op de werkvloer, dan komt er algauw ook op de betreffende bestuurder een zorgplicht te rusten om ervoor te zorgen dat het betreffende werk veilig wordt uitgevoerd. Het is dus van groot belang dat bestuurders ervoor zorgen dat de bepalingen van de Arbeidsomstandighedenwet voortdurend worden nageleefd, willen zij strafrechtelijke aansprakelijkheid ontlopen in geval van een ongeval.
Voorkom strafrechtelijke risico’s – neem veiligheid serieus
Deze uitspraak onderstreept het belang van een goed arbobeleid en toezicht vanuit het bestuur. Zorg voor veilige werkomstandigheden, duidelijke instructies en geschikt materieel. Laat u adviseren door een deskundige strafrechtadvocaat. Onze strafrechtadvocaten staan voor u klaar bij vragen over aansprakelijkheid bij arbeidsongevallen.
