Studiekostenbeding of opleidingsovereenkomst
Stel dat u als werkgever een studie of opleiding van de werknemer betaalt, maar u wilt wel (gedeeltelijk) terugbetaald worden als de werknemer na het behalen van het diploma uw organisatie binnen een bepaalde periode verlaat. Dan kunt u een studiekostenbeding of een opleidingsovereenkomst sluiten met daarin een terugbetalingsverplichting.
Wat als de werknemer na opzegging niet wil terugbetalen
Als uw werknemer vervolgens daadwerkelijk opzegt en niet wil terugbetalen, slaat het uur der waarheid. Kunt u als werkgever nakoming afdwingen van het afgesproken studiekostenbeding of de opleidingsovereenkomst? In mijn praktijk worden werkgevers om de oren geslagen met tal van argumenten waarom de werknemer helemaal niet gehouden zou zijn om terug te betalen.
Nog daar gelaten wat de juridische waarde van deze argumenten is, staat u als werkgever voor een moeilijke keuze. Moet u de strijd aan gaan? Het gaat om een relatief laag bedrag, er is altijd een risico dat u verliest en geld terugvorderen van de (armlastige) werknemer wordt ook niet als sympathiek gezien. Kortom, u komt in de verleiding om de werknemer in kwestie de resterende opleidingsschuld dan maar kwijt te schelden.
Het niet inroepen van de terugbetalingsverplichting ziet de Belastingdienst als loon over loon
Alleen hier doet zich een merkwaardig fiscaal fenomeen voor. De Belastingdienst ziet het niet inroepen van de terugbetalingsverplichting, ofwel de kwijtschelding, als loon en over loon moet loonbelasting geheven worden. De vraag die eventueel nog bij u kan opkomen, is “hoe komt de Belastingdienst hier achter”. Dat is een hele praktische, maar u moet zich natuurlijk afvragen of u zo wilt denken en daarnaast zijn de armen van de Belastingdienst langer dan u wellicht denkt…
Voor de goede orde, studie- en opleidingskosten zijn gericht vrijgesteld voor de werkkostenregeling (WKR) en komen aldus niet ten laste van de vrije ruimte. Ook het daadwerkelijk terugbetalen ervan bij uitdiensttreding is fiscaal goed geregeld, waarbij het afhankelijk is van wie terugbetaalt (de werknemer of de opvolgende werkgever) welke spelregels daarbij gelden.
Kwijtschelden?
Dan de kwijtschelding. Omdat loon alles is wat de werknemer als voordeel ontvangt op grond van zijn dienstbetrekking, ongeacht of dat in geld of in natura is, is een kwijtgescholden bedrag ook loon. Normaliter moet een loonbestanddeel individueel verloond worden, zodat de belasting daarover kan worden ingehouden en afgedragen. In geval van kwijtschelding ziet de werknemer dan gebeuren dat hij belasting moet betalen over iets wat hij niet direct ervaart als iets wat hij krijgt. U ziet de discussie al ontstaan. In dat geval kan de werkkostenregeling (WKR) wellicht uitkomst bieden.
De werkkostenregeling (WKR) kan uitkomst bieden
Loonbestanddelen die door de werkgever als eindheffingsbestanddelen voor de WKR zijn aangewezen hoeven niet individueel verloond te worden, maar mogen buiten de werknemer om verwerkt worden. Voor de aanwijzing voor de WKR is er wel een horde te nemen: is het gebruikelijk om het betreffende loonbestanddeel in de WKR te laten meelopen? Dit noemen we de gebruikelijkheidstoets. Vanuit doelmatigheid heeft de Belastingdienst aangegeven dat tot € 2.400 per werknemer per jaar alle aan hem of haar gegeven loonbestanddelen die ten laste van de vrije ruimte gaan, voldaan is aan de gebruikelijkheidstoets. Blijft de kwijtschelding inclusief de overige vergoedingen en verstrekkingen (denk aan een kerstpakket, maar ook aan de fiets uit het fietsplan en het personeelsfeest buiten de werkplek, etc.) aan de betreffende werknemer binnen die doelmatigheidsnorm, dan is alleen nog van belang dat uw organisatie voldoende vrije ruimte heeft.
Onvoldoende vrije ruimte
Als er niet voldoende vrije ruimte is, heeft de werkgever een financiële strop. Over de overschrijding van de vrije ruimte is de werkgever namelijk 80% WKR-eindheffing verschuldigd. Die kan niet op de werknemer verhaald worden. Eindheffing is belastingheffing voor rekening van een werkgever en mag nooit worden verhaald op de werknemer; daarmee is het een kostenpost voor uw organisatie. (Terzijde: er is discussie onder fiscalisten of aanwijzing voor de WKR überhaupt wel mogelijk is ten aanzien van vergoedingen en verstrekkingen die werknemers ontvangen bij uitdiensttreding, omdat de WKR normaliter alleen kan worden toegepast op loon uit tegenwoordige dienstbetrekking; ik ga hier nu niet verder op in.)
De weg naar de rechter
Stel dat u wel de poot stijf houdt en u gaat naar de rechter, maar die beslist in uw nadeel waardoor werknemer niets hoeft terug te betalen. Dan is er fiscaal niets aan de hand, want als werkgever heeft u niets kwijtgescholden en is er om die reden geen loon.
Zoals u leest, kan het niet inroepen van de terugbetalingsverplichting ofwel kwijtschelding van studiekosten u meer kosten door de fiscale wetgeving. Wat was de slogan van de Belastingdienst? Leuker kunnen we het niet maken, wel makkelijker….
Wilt u meer weten over een studiekostenbeding of een opleidingsovereenkomst met een terugbetalingsbepaling en hoe dat arbeidsrechtelijk én fiscaal goed neer te zetten? Neem dan contact met Eef van de Wiel.