Vanaf 1 juli wordt een verdere stap gezet in de digitalisering en communicatie vanuit de overheid. Op 1 juli 2021 treden namelijk de Wet elektronische publicaties (hierna: “Wep”) en het Besluit elektronische publicaties in werking.[1] De Wep geeft invulling aan de wens van het kabinet Rutte III om overheidscommunicatie steeds meer digitaal te laten plaatsvinden.

De Wep zorgt voor wijzigingen van een groot aantal wetten, waaronder de Algemene wet bestuursrecht (Awb) en de Bekendmakingswet. Het doel van deze wijzigingen is om alle wettelijk voorgeschreven bekendmakingen, mededelingen en kennisgevingen van (voorgenomen) overheidsbesluiten die niet tot een of meer belanghebbenden zijn gericht, zoals beleidsregels en concretiserende besluiten van algemene strekking, beter toegankelijk en kenbaar te maken door de publicatievoorschriften te stroomlijnen.[2] De Wep hanteert grofweg drie uitgangspunten die in het onderstaande kort worden samengevat.

Uitgangspunt 1: bekendmakingen, kennisgevingen en mededelingen digitaal

Het eerste uitgangspunt is dat de bekendmaking van bovengenoemde besluiten geschiedt door integrale publicatie van het besluit en eventuele toelichting in een officieel elektronisch publicatieblad, zoals het Provincieblad en het Gemeenteblad. Ook wettelijk voorgeschreven openbare kennisgevingen of mededelingen van (ontwerp)besluiten – zoals openbare kennisgevingen in het kader van de uniforme openbare voorbereidingsprocedure – moeten daarin worden gedaan. De Wep bepaalt daarnaast dat óók de stukken die behoren bij een kennisgeving van een (ontwerp)besluit (en ter inzage gelegd moeten worden) elektronisch toegankelijk moeten worden gemaakt.

Veel gemeenten hebben in de loop der jaren al een verordening vastgesteld waarin wordt bepaald dat deze stukken, maar ook kennisgevingen, (uitsluitend) bekend worden gemaakt in het elektronische publicatieblad. Een dergelijke verordening komt door de inwerkingtreding van de Wep van rechtswege te vervallen. Het is dus ook goed om deze verordening uit de regelingenbank te halen.

De meest in het oog springende wetswijziging die het voorgaande met zich meebrengt, is die van artikel 3:42 Awb. Tot en met 30 juni 2021 werd onderscheid gemaakt tussen besluiten die niet tot een of meer belanghebbenden zijn gericht van een tot de centrale overheid behorend bestuursorgaan (lid 1) en dergelijke besluiten van een niet tot de centrale overheid behorend bestuursorgaan (lid 2). De bekendmaking van besluiten van een bestuursorgaan behorend tot de centrale overheid diende te geschieden door kennisgeving van het besluit of van de zakelijke inhoud ervan in de Staatscourant, tenzij bij wettelijk voorschrift anders is bepaald. De bekendmaking van een besluit van een niet tot de centrale overheid behorend bestuursorgaan (zoals de raad of gedeputeerde staten) diende te geschieden door kennisgeving van het besluit of van de zakelijke inhoud ervan in een van overheidswege uitgegeven blad of een dag-, nieuws- of huis-aan-huisblad, dan wel op een andere geschikte wijze. Anders dan voor de centrale overheid was het voor gemeenten, provincies, waterschappen en gemeenschappelijke regelingen dus niet verplicht om besluiten elektronisch bekend te maken. Bovendien behoefde geen integrale publicatie van het besluit plaats te vinden, maar mocht worden volstaan met een kennisgeving van de zakelijke inhoud van het besluit in combinatie met terinzagelegging van de volledige tekst.

Na inwerkingtreding van de Wep bepaalt artikel 3:42 Awb dat de bekendmaking van besluiten die niet tot een of meer belanghebbenden zijn gericht, geschiedt op de in de artikelen 5 en 6 van de Bekendmakingswet bepaalde wijze. In deze artikelen wordt – kort samengevat – bepaald dat de bekendmaking van besluiten van een niet tot de centrale overheid behorend bestuursorgaan geschiedt door plaatsing in het publicatieblad dat is uitgegeven door het openbaar lichaam waartoe het bestuursorgaan behoort.[3] Besluiten van een tot de centrale overheid behorend bestuursorgaan dienen (nog steeds) bekendgemaakt te worden door plaatsing in de Staatscourant. Het uitgangspunt voor zowel de centrale als de decentrale overheid is dus: bekendmaking van het gehele besluit op elektronische wijze.

Uitgangspunt 2: uitgifte van officiële publicatiebladen op gestandaardiseerde wijze

De officiële elektronische publicatiebladen worden op een gestandaardiseerde wijze uitgegeven. Dit gebeurt door alle officiële publicatiebladen waar decentrale overheden gebruik van maken te publiceren op www.officiëlebekendmakingen.nl. Het is de bedoeling dat burgers op deze site alle publicaties gelijktijdig kunnen doorzoeken alsof ze in één blad zijn opgenomen. Belangrijk is dat decentrale overheden niet meer de mogelijkheid hebben om hun publicatieblad via de eigen website uit te geven.

Uitgangspunt 3: publicaties worden eenvoudiger te vinden

Burgers kunnen de voor hen relevante publicaties eenvoudig opzoeken en kunnen op maat worden geattendeerd op het verschijnen van nieuwe publicaties. Sinds enige tijd kunnen burgers zich al via de website www.overheid.nl per e-mail laten attenderen op nieuwe publicaties die voldoen aan een door hen opgegeven interesseprofiel. Na invoering van de Wep vindt attendering plaats per e-mail en in MijnOverheid. Zolang een gebruiker van MijnOverheid nog geen persoonlijk profiel heeft ingesteld op MijnOverheid, worden de bekendmakingen, mededelingen en kennisgevingen getoond die betrekking hebben op de directe woonomgeving. Vanuit MijnOverheid en vanuit de attenderingsmail wordt doorverwezen naar publicatiebladen op www.officielebekendmakingen.nl. De wettelijke grondslag voor het ongevraagd toezenden van elektronische berichten is verankerd in artikel 2:14 Awb in samenhang met het (nieuw ingevoerde) artikel 20 van de Bekendmakingswet.

Conclusie

Al met al kan geconcludeerd worden dat de Wep veel belangrijke wijzigingen met zich meebrengt en daarmee een flinke stap voorwaarts is in de digitalisering van de overheidscommunicatie. Vanaf 1 juli 2021 zullen bekendmakingen, mededelingen en kennisgevingen van (voorgenomen) besluiten moeten worden gedaan in de officiële elektronische publicatiebladen van de openbare lichamen waartoe de bestuursorganen behoren, die op gestandaardiseerde wijze worden gepubliceerd op www.officielebekendmakingen.nl.

Wilt u meer weten over de wijzigingen die de Wep met zich meebrengt? Neemt u dan gerust contact op met Tobias Polak, Patrick Zoeten of één van de andere advocaten van onze overheidspraktijk.

[1] Stb. 2021/176.

[2] Sinds 1 januari 2014 zijn provincies, gemeenten en waterschappen al verplicht om algemeen verbindende voorschriften in een eigen publicatieblad bekend te maken.

[3] Zie de artikelen 5 en 6 van de Bekendmakingswet voor de volledige regeling.