Sanctierecht

Ondernemingen die internationaal handel drijven krijgen in toenemende mate te maken met het sanctierecht. Sanctiemaatregelen worden afgekondigd door internationale organisaties, zoals de Europese Unie en de Verenigde Naties. Maar ook door landen (zoals de Verenigde Staten). Met het inzetten van sancties wordt op niet-militaire wijze gereageerd op schendingen van het internationale recht of van mensenrechten. Internationale sanctiemaatregelen vinden in Nederland toepassing via de Sanctiewet 1977.

Sanctierecht voorbeeld: sancties tegen Rusland

De advocaten van TRIP adviseren en procederen over verschillende sanctieregimes, zoals die tegen Libië, Iran en Libië. Op dit moment leven er in de markt, zo is onze ervaring, voornamelijk vragen over de sanctiemaatregelen tegen Rusland. Het openbaar ministerie lijkt daar momenteel ook de nadruk op te leggen.

Naar aanleiding van de annexatie van de Krim in 2014 heeft de Europese Unie voor het eerst sancties ingesteld tegen Rusland. Sinds de oorlog in Oekraïne zijn daar verschillende sanctiepakketten bovenop gekomen. Hierdoor is inmiddels een groot aantal, voornamelijk Russische, personen en bedrijven gesanctioneerd vanwege hun betrokkenheid bij de oorlog.

Daarnaast zijn er allerlei exportverboden van kracht. Zo mogen er onder andere geen apparatuur, technologie of diensten worden geleverd aan de energiesector in Rusland. Ook mogen er geen goederen worden geleverd die militair kunnen worden ingezet. Dat laatste verbod geldt zowel voor zuiver militaire goederen, als voor zogeheten dual-use goederen. Dat zijn goederen die voor zowel civiele en militaire doeleinden kunnen worden ingezet (bijvoorbeeld drones, of encryptieapparatuur). Naast exportverboden, gelden er ook importverboden. Zo mogen er vanuit Rusland onder andere geen aardolieproducten, staal, goud en sigaretten worden geïmporteerd.

Verder is het op grond van de sanctiemaatregelen tegen Rusland verboden om bepaalde diensten aan Russische entiteiten te leveren. Daarbij moet onder andere worden gedacht aan accountancy, marketing en IT-consultancy.

Ongemerkt sanctieregelgeving overtreden

Ondernemingen die sanctieregelgeving overtreden, zijn zich daar niet altijd bewust van. Enerzijds komt dat doordat sanctieregelgeving complex van aard is. Verschillende instanties en landen kondigen sanctiemaatregelen af en sanctielijsten bevatten vaak grote aantallen bedrijven, personen, producten en diensten. Het is voor een onderneming niet altijd gemakkelijk om na te gaan of een transactie in strijd is met sanctieregelgeving.

Anderzijds zijn ondernemingen zich niet altijd bewust van dergelijke overtredingen, omdat ook in strijd met sanctieregelgeving kan worden gehandeld zonder direct aan een gesanctioneerde partij te leveren. Het is namelijk ook verboden om sancties te omzeilen. Een voorbeeld van het omzeilen van sancties is het leveren van goederen aan Turkije, die vervolgens doorgeleerd worden naar een gesanctioneerde partij in Syrië.

Als een onderneming wist, of had moeten weten, dat via een tussenpersoon of handelshuis uiteindelijk aan een gesanctioneerde partij zou worden geleverd, dan handelt deze onderneming in strijd met het omzeilingsverbod. Dat betekent dat niet alleen opzettelijke overtreding van de regels, maar ook onwetendheid of het doen van onvoldoende onderzoek kan leiden tot strafrechtelijke aansprakelijkheid.

Mogelijke gevolgen van niet-naleving

Ondanks dat ondernemingen zich niet altijd bewust zijn van het schenden van sanctieregelgeving, kunnen de gevolgen van dergelijke overtredingen groot zijn, zowel voor de onderneming als voor haar leidinggevenden. Voor een onderneming leidt een strafrechtelijke veroordeling niet alleen tot een hoge boete en negatieve publiciteit. Ook komt een onderneming mogelijk niet meer in aanmerking voor aanbestedingen en kan een strafrechtelijke veroordeling leiden tot problemen bij het aanvragen van vergunningen. Bovendien is het beleid van het Openbaar Ministerie om het verkregen voordeel, de winst, altijd af te pakken (Plukze).

Word u als bestuurder van een onderneming individueel vervolgd? Dan loopt u het risico om veroordeeld te worden tot een gevangenisstraf, taakstraf of (hoge) geldboete. Dat heeft vervelende consequenties voor het verkrijgen van financiering, een VOG, het afsluiten van verzekeringen of bijvoorbeeld reizen naar landen buiten Europa.

Adviseren en procederen

De advocaten van TRIP adviseren geregeld ondernemingen over sanctieregelgeving. Vaak gaat het dan om de vraag of een transactie toelaatbaar is in het licht van sanctieregelgeving. Of over de vraag hoe een transactie kan worden ingekleed zodat eventuele sanctiegerelateerde risico’s zoveel mogelijk kunnen worden beperkt.

Daarnaast staat TRIP geregeld ondernemingen en bestuurders van ondernemingen bij. Zij worden door het openbaar ministerie ervan beschuldigd sanctieregelgeving te hebben overtreden.

Vragen over het sanctierecht?

Heeft u naar aanleiding van bovenstaande tekst een vraag of heeft u een andere vraag over het sanctierecht? Neem dan vrijblijvend contact op met een van de strafrechtadvocaten van TRIP. Zij hebben uitgebreide ervaring binnen het sanctierecht en helpen u graag verder. Of vul vrijblijvend onderstaand contactformulier in. Een gespecialiseerd advocaat in Groningen, Leeuwarden of Assen neemt dan z.s.m. contact met u op.