Recht op veiligheid werknemer
Veiligheid op de werkvloer is een belangrijk recht voor iedere werknemer. Werkgevers dragen de verantwoordelijkheid om een veilige werkomgeving te garanderen. Wanneer deze zorgplicht wordt verwaarloosd, met ernstige ongevallen tot gevolg, kan dat niet alleen civielrechtelijke maar ook strafrechtelijke consequenties hebben. De recente uitspraak van de Rechtbank Amsterdam (ECLI:NL:RBAMS:2025:1761) illustreert dit. Bovendien maakt de uitspraak duidelijk dat naast werkgevers ook opdrachtgevers strafrechtelijk verantwoordelijk kunnen worden gehouden voor ongevallen.
Val met dood als gevolg
Een eenmanszaak (installateur van zonnepanelen) werd ingeschakeld om zonnepanelen op het dak van een veestal te plaatsen. De installateur had ervaring met werken op platte daken, maar bij de veestal betrof het een hellend dak. De installateur had zich in het werken op hellende daken niet verdiept. Hij had een door hem ingeschakelde zzp’er alleen gewaarschuwd dat hij weg moest blijven bij de lichtdoorlatende golfplaten die op het dak lagen. De werkzaamheden begonnen en de zzp’er is daarbij door een lichtdoorlatende plaat gevallen. De zzp’er overleed als gevolg van zijn verwondingen die hij door de val had opgelopen.
Strafrechtelijke vervolging
De installateur werd vervolgd voor art. 32 Arbeidsomstandighedenwet. Aan hem was tenlastegelegd dat hij als werkgever – al dan niet opzettelijk – heeft gehandeld in strijd met de diverse bepalingen van de Arbeidsomstandighedenwet. Levensgevaar of ernstige schade aan de gezondheid van werknemers ontstond daardoor of was te verwachten én het was aan zijn schuld te wijten is dat één van die werknemers is overleden.
Verdediging: ‘geen werkgever, maar opdrachtgever’
Door de verdediging werd aangevoerd dat de installateur geen werkgever was, maar een opdrachtgever. Doordoor zou hij dus niet onder het bereik van art. 32 Arbeidsomstandighedenwet vallen. Anders gezegd, hij viel niet onder het zogeheten normadressaat.
Opdrachtgever of werkgever?
De rechtbank oordeelde anders. De zzp’er was door de installateur opgeleid, had nooit ergens anders gewerkt, diende zich te houden aan de instructies van de installateur, kreeg werkkleding en gereedschappen van de installateur et cetera. Op grond van deze omstandigheden vond de rechtbank dat de installateur als werkgever moest worden aangemerkt.
Veiligheid werkvloer gewaarborgd?
Vervolgens kwam de vraag aan de orde naar de getroffen veiligheidsmaatregelen en het al dan niet opzettelijk handelen van de installateur. De rechtbank stelde vast dat er al werkzaamheden waren uitgevoerd op het dak zonder dat gebruik werd gemaakt van valbeveiliging. Bovendien waren er geen andere maatregelen genomen om het valgevaar te voorkomen. De installateur wist ook dat er sprake was van valgevaar. Het hellend dak was ruim 7 meter hoog en op de lichtdoorlatende platen kon niet worden gestaan.
Op basis hiervan oordeelde de rechter dat sprake was van overtreding van art. 32 Arbeidsomstandighedenwet. De installateur had zich moeten vergewissen van de te nemen maatregelen, waardoor hij bewust heeft nagelaten de juiste maatregelen te treffen. Daarin ligt het opzet op de gedraging besloten. Daarbij moest hij begrijpen dat als gevolg van dit nalaten ernstige schade aan de gezondheid van zijn werknemers te verwachten viel.
Uitspraak en gevolgen
De rechtbank veroordeelde de installateur voor overtreding van art. 32 Arbeidsomstandighedenwet, maar ook voor dood door schuld (art. 307 Sr). De installateur kreeg de maximale taakstraf van 240 uur en een voorwaardelijke geldboete van € 20.000,00. Ook werd de installateur veroordeeld tot betaling van de schadevergoeding van de benadeelde partij, bestaande uit onder meer de begrafeniskosten en affectieschade.
Conclusie en advies over veiligheid op de werkvloer
De uitspraak van de Rechtbank Amsterdam staat niet op zichzelf en onderstreept het belang van naleving van veiligheidsvoorschriften op de werkvloer. Werkgevers moeten zich bewust zijn van hun zorgplicht en al het mogelijke doen om een veilige werkomgeving te creëren en daar toezicht op te houden. Het naleven van de verschillende en talloze bepalingen uit het arbeidsomstandigheden is cruciaal. Een enkele overtreding van een dergelijke bepaling kan verstrekkende consequenties hebben, zo laat deze uitspraak zien.
Ook is het van belang voor werkgevers om zich goed rekenschap te geven van de vraag of zij wél daadwerkelijk hebben te gelden als opdrachtgever. In een recent geval adviseerde ons kantoor daarover, teneinde ervoor te zorgen dat ingeschakelde derden (zzp’ers) ook als zodanig hadden te gelden en niet als werkgever. De strafrechtelijke vervolging van een transportbedrijf wegens een dodelijk ongeval bij het laden en lossen liep daarom uit in een sepot wegens gebrek aan bewijs. Het bedrijf viel niet onder de definitie ‘werkgever’.
Laat u daarom goed adviseren over uw rechten en plichten. Onze strafrechtadvocaten zijn gespecialiseerd in de verdediging in strafzaken met betrekking tot arbeidsongevallen.
